ေခါင္းေတြဘာေျကာင့္ကိုက္ရတယ္...

ေခါင္းကိုက္ျခင္း(headache)

ေခါင္းကိုက္ျခင္း(headache) က မျဖစ္ဖူးသူမရွိသေလာက္ရွားပါတယ္၊ စစ္တမ္းမ်ားအရ လူ(၉၀%)ေလာက္ဟာ တစ္နွစ္မွာ အနည္းဆုံးတစ္ခါေတာ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကိုခံစားၾကရပါတယ္၊တစ္ကမၻာလုံးအတိုင္းအတာနဲ႔ေျပာရရင္ ဆိုး၀ါးျပင္းထန္တဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ခံစားရသူဟာ တစ္နွစ္တနွစ္မွာ ၄၀%ေလာက္ထိ အနည္းဆုံးရွိမယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။ဥေရာပနိုင္ငံေတြနဲ႔ အေမရိကန္နိုင္ငံတို႔မွာ လူဦးေရရဲ့ ၇၀% ေက်ာ္ဟာ ေခါင္းကိုက္ျခင္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ခံစားေနရပါတယ္တဲ့။ဒါကေတာ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းဟာ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ားခံစားေနရတယ္ဆိုတာ သိေအာင္ေဖာ္ျပျခင္းပါ။


ေနာက္တစ္ခုက လူနာအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေခါင္းကိုက္တယ္(I've got headache) လို႔ဆရာ၀န္ကိုေျပာလိုက္တာနဲ႔ သူဟာျပည့္စုံစြာေျပာလိုက္ၿပီလို႔ ထင္တတ္ၾကပါတယ္၊ တကယ္ေတာ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းဟာ က်ေနာ္ေခါင္းကိုက္ေနတယ္လို႔ ဆရာ၀န္ကိုေျပာလိုက္ရုံနဲ႔ မၿပီးေသးပါဘူးခင္ဗ်။ ဒါကို အဓိက ဘာေၾကာင့္ေျပာရသလဲဆိုေတာ့ ဆရာ၀န္ေတြက ေခါင္းကိုက္ျခင္းအေၾကာင္းကိုပုိသိဖို႔ ေမးခြန္းေတြ ဆက္ေမးေနရင္ အမ်ားစုက ေလရွည္တယ္လို႔ ထင္တတ္ၾကတယ္ဗ်။



တကယ္ေတာ့ သာမန္အပရိကအာဂႏၱဳျဖစ္ရပ္ကေလးကေန(minor ailment) ကေန ျပင္းထန္ၿပီး အသက္အႏၱရာယ္ကိုၿခိမ္းေျခာက္နိုင္တဲ့ေရာဂါ(severe and life-threatening diseases)ေတြအထိ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္လည္း ဆရာ၀န္ေတြက ေခါင္းကိုက္ျခင္းနဲ႔ပတ္သတ္လာရင္ အေသးစိတ္ေမးလိုၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်...



ေနာက္တစ္ခ်က္အေနနဲ႔ တီဗီေၾကာ္ညာေတြမွာေတြ႔ေနရတဲ့ အခ်က္ပါပဲ၊ ဘာလဲဆိုေတာ့ over the counter drug လို႔ေခၚတဲ့ ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားခ်က္မပါဘဲ၀ယ္လို႔ရတဲ့ေဆးေတြအခ်ိဳ႔ပါပဲ၊

တစ္ခ်ိဳ႔ေဆးေတြဟာ ေခါင္းကိုက္ေနသလား ၊ ဒီေဆးကိုေသာက္ဘာညာနဲ႔ ေၾကာ္ညာၾကပါတယ္၊ အတိုင္းအတာတစ္ခုထိမွန္ေကာင္းမွန္နိုင္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႔ေခါင္းကိုက္ျခင္းေတြကိုသက္သာဖို႔ေသာက္တဲ့ေဆးေတြကိုယ္တိုင္ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကိုျဖစ္ေပၚေစနိုင္ပါတယ္ခင္ဗ်။ေနာက္ၿပီး ေခါင္းကိုက္လို႔ေဆးေသာက္မွ အပိုေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတြျဖစ္ၿပီး ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးခံစားသြားရေတြကလည္း မနည္းပါဘူးခင္ဗ်။



ဘယ္ေလာက္ထိမ်ားလဲဆိုရင္ တစ္ကမၻာလုံးမွာ ေခါင္းကိုက္လို႔ analgesics ေခၚ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ အသုံးစြဲလြန္မႈေၾကာင့္ နွစ္စဥ္ အေရအတြက္၂၀၀ ၀၀၀ ေက်ာ္ျဖစ္ရပ္မ်ားျဖစ္ၿပီး ျပင္းထန္ေသာေဆး၀ါး၏ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားေၾကာင့္ ေဆးရုံတက္ရသူဦးေရဟာလည္း နွစ္စဥ္ ၂၀၀၀၀ ေလာက္ရွိျခင္းဟာ သတိခ်ပ္ဖြယ္ပါပဲခင္ဗ်။

ပထမဆုံးေခါင္းကိုက္ျခင္း(headache)ဆိုတာ ဘာလဲလို႔သိေအာင္ လုပ္ၾကတာေပါ့၊

ေခါင္းကိုက္ျခင္းဆိုတာ ဦးေခါင္းပိုင္းရွိ နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္း အားလုံးကို ေခါင္းကိုက္ျခင္းလို႔ေခၚပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ အဓိကအားျဖင့္ ဦးေခါင္းထိပ္ပိုင္း[cranial vault(မ်က္နွာပိုင္းမဟုတ္ေသာေခါင္းပိုင္း)] မအီမသာျဖစ္ျခင္းကိုသတ္မွတ္ပါတယ္ခင္ဗ်။

ဒါေပမယ့္လည္း တစ္ခါတရံမွာ လည္ပင္းထိျပန္႔နွံ႔သြားတဲ့ နာက်င္မႈကိုလည္းေခါင္းကိုက္ျခင္းလို႔ ေခၚတတ္ပါေသးတယ္ခင္ဗ်။

ေခါင္းကိုက္ျခင္းဟာ ဘာေၾကာင့္ အမ်ားဆုံးျဖစ္ေနရတာလည္းဆိုတာကေတာ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ခိုင္ခိုင္လုံလုံရွိပါတယ္ခင္ဗ်။

ပထမဆုံးအေနနဲ႔ ေခါင္းမွာ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလုံးကိုထိန္းခ်ဳပ္ေနေသာ ဦးေနွာက္ (brain)ရွိေနျခင္းပါ၊ ဦးေနွာက္ဟာ အရမ္းနုနယ္သိမ္ေမြ႔တဲ့အတြက္ သူ႔ကို မထိခိုက္ရေလေအာင္ ဦးေခါင္းရိုး(skull)နဲ႔အုပ္ေပးထားပါတယ္၊ ေနာက္ၿပီး ဦးေခါင္းရိုးအတြင္းမွာလည္း meningesေခၚ ဦးေနွာက္ေျမးအလႊာသုံးလႊာနဲ႔ ဖုံးအုပ္ထားပါတယ္၊ေနာက္ၿပီး ထိခိုက္မႈေဘးေတြကေန သက္သာေအာင္ cushion effect ရေစတဲ့ ဦးေနွာက္နွင့္ ေက်ာရိုးအာရုံေၾကာမႀကီးအတြင္းနဲ႔ ပတ္လည္မွာ စီးဆင္းေနတဲ့အရည္( cerebrospinal fluid) ရွိပါေသးတယ္ခင္ဗ်။

ဒီလို အရံအတားအမ်ိဳးမ်ိဳးကာရံထားတဲ့အျပင္ က်န္တဲ့ခႏၶာကိုယ္အစိတ္ပိုင္းမွာလည္းရွိတဲ့ နာက်င္မႈကိုသိေစတဲ့ အာရုံခံ(pain receptors)ေတြကလည္း ေခါင္းပိုင္းမွာပိုမ်ားပါတယ္ခင္ဗ်...။တကယ္ေတာ့ pain ေခၚတဲ့ နာက်င္မႈဟာ ျပင္ပမွ တစ္ခုခုထိခိုက္လာတာကိုသိေအာင္လုပ္တဲ့ protective reflex ေခၚ မိမိကိုယ္ကိုကာကြယ္ရန္ တုန္႔ျပန္မႈအတြက္ မရွိမျဖစ္အေရးပါပါတယ္။ နာက်င္မႈခံစားခ်က္ဟာ ပ်က္သြားရင္ မေကာင္းဘူးဆိုတာ အနာႀကီးေရာဂါသည္ေတြက သက္ေသထူပါတယ္(အနာႀကီးေရာဂါသည္ေတြဟာ ထိခိုက္နာက်င္မႈကို မသိတဲ့အတြက္ ေျခေထာက္ေတြလက္ေတြမွာ အနာေတြျဖစ္ကာ ေနာက္ဆုံး အဲဒီအနာေတြကပဲအရိုးအသားအေရျပားစားသြားတဲ့အတြက္ လက္တိုေျခတိုျဖစ္ၾကရပါတယ္)ဒါေၾကာင့္နာက်င္မႈဟာ ခႏၶာကိုယ္ရွင္သန္ရပ္တည္မႈအတြက္ မရွိမျဖစ္အေရးပါလွပါတယ္၊

ဒါေပမယ့္ အစြန္းေရာက္ၿပီး အရမ္းနာက်င္ေနျပန္ေတာ့လည္း အလုပ္မလုပ္နိုင္ျဖစ္ၿပီး ဒုကၡတစ္မ်ိဳးေရာက္ျပန္ပါတယ္။(ျမတ္ဗုဒၶေဟာေတာ္မႈတဲ့ အလယ္အလတ္ကပဲ အေကာင္းဆုံးဗ်ိဳ႔)

ေနာက္တစ္ခ်က္က ဦးေခါင္းမွာရွိတဲ့ ဒြါရအေရအတြက္ပါ၊ အာရုံငါးပါးစလုံး(မ်က္စိ၊ နား၊ နွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ထိေတြ႔မႈ)ေတြဟာေခါင္းပိုင္းမွာရွိေနပါတယ္၊ဒီလိုအေရးႀကီးတဲ့ အာရုံခံစားနိုင္မႈအပိုင္းေတြဟာ နူးညံ့တာေၾကာင့္ သူတို႔ကိုကာကြယ္ဖို႔ pain receptor ေတြဟာေခါင္းမွာပိုမ်ားျခင္းဟာလည္း ေခါင္းကိုက္ျခင္းဟာ အမ်ားဆုံးျဖစ္ေစတဲ့အခ်က္ပါပဲ

ဒါေပမယ့္ ၀မ္းသာစရာေကာင္းတဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္လည္းရွိပါေသးတယ္၊ ဘာလဲဆုိေတာ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းအားလုံးရဲ့ ၉၅%ေလာက္ဟာ ဦးေနွာက္နဲ႔ အာရုံေၾကာေရာဂါေတြနဲ႔ မဆက္စပ္ဘဲ က်န္တဲ့ ၅%ေလာက္ကပဲအထက္ပါေရာဂါဆိုးေတြနဲ႔ ဆက္စပ္တယ္ဆိုတာပါပဲခင္ဗ်...

တကယ္လုိ႔သင္ဟာ ေအာက္ပါတို႔ထဲမွ တစ္ခုခုခံစားေနရၿပီဆိုရင္ေတာ့ သင့္ရဲ့ ေခါင္းကိုက္ျခင္းဟာ ေပါ့ေသးေသးသေဘာထားလုိ႔မရတဲ့ ဆိုး၀ါးတဲ့ ေနာက္ခံေရာဂါတစ္ခုခုရွိေနနိုင္တယ္ဆိုတာ မွတ္ေစလိုပါတယ္

1. မိမိသက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ အဆိုး၀ါးဆုံးေသာ ေခါင္းကိုက္ျခင္းျဖစ္လွ်င္..

2. ပထမဆုံးေသာ ဆိုး၀ါးျပင္းထန္လြန္းသည့္ ေခါင္းကိုက္ျခင္းကိုခံစားရလွ်င္...

3. ရက္သတၱပတ္မ်ားအတြင္း ေခါင္းကိုက္ျခင္းဟာ တျဖည္းျဖည္း ပိုပိုဆိုးလာလွ်င္...

4. ေခါင္းကိုက္ျခင္းနွင့္အတူ ေျခလက္မ်ားအားနည္းၿပီး မလႈပ္ရွားနုိင္ျခင္း၊ စကားေျပာေလးလံခက္ခဲျခင္းစေသာ အာရုံေၾကာျပႆနာမ်ားေပၚေပါက္လာလွ်င္...

5. ေခါင္းကိုက္ျခင္းနွင့္အတူ ဖ်ားနာျခင္းနွင့္ အျခားေသာေရာဂါလကၡဏာမ်ားတြဲဆက္ေနလွ်င္..

6. ေခါင္းကိုက္ျခင္းမစမီ အန္လွ်င္...

7. အေလးအပင္မျခင္း၊ ကိုယ္ခႏၶာေရွ႔သုိ႔ ေကြးညႊတ္ျခင္း နွင့္ ေခ်ာင္းဆုိးျခင္းေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္ျခင္းျဖစ္ေပၚလာလွ်င္...

8. ေခါင္းကိုက္ျခင္းေၾကာင့္ မအိပ္စက္နိုင္ျခင္း၊( သုိ႔) နိုးလွ်င္နိုးျခင္း ေခါင္းကိုက္ျခင္းကို ခံစားရလွ်င္...

9. ေခါင္းကိုက္ျခင္းစတင္မႈသည္ အသက္ ၅၅ နွစ္ေနာက္မွ ျဖစ္လာလွ်င္..

10. သိရွိၿပီးေသာ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးရွိၿပီး ေခါင္းကိုက္ျခင္းေပၚေပါက္လာလွ်င္..

အထက္ပါအခ်က္မ်ားအျပင္

* ေခါင္းကိုက္ျခင္းေၾကာင့္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား တစ္ပတ္လွ်င္ ၂ ႀကိမ္ထက္ပိုေသာက္ေနရလွ်င္

* ရုတ္တရတ္ခ်က္ခ်င္း ေခါင္းကိုက္ျခင္းေပၚေပါက္လာလွ်င္

* သင္၏ ကုသမႈေဆး၀ါးမ်ားေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္မႈေပၚေပါက္လာသည္ဟု ယူဆလွ်င္

* ေခါင္းကိုက္ျခင္းနွင့္အတူ ေန႔ခင္းဖက္တြင္ အိပ္ခ်င္စိတ္မ်ားေနၿပီး ပုံမွန္ထက္ပိုအိပ္ေနလွ်င္

* အရင္က မခံစားဖူးေသာ ပုံစံမ်ိဳးျဖင့္ ေခါင္းကိုက္လာလွ်င္

* အၿမဲတမ္း ေခါင္းတစ္ဖက္ျခမ္းသာ ေခါင္းကိုက္လွ်င္

* မိမိ၏ကေလးငယ္တြင္ ဖ်ားနာျခင္း ၊ အဖုအပိတ္မ်ားထျခင္းနွင့္အတူ ေခါင္းကိုက္သည္ဟု ေျပာလွ်င္...


ဦးေနွာက္နွင့္ အာရုံေၾကာအထူးကုဆရာ၀န္နွင့္ ျပသေဆြးေႏြးသင့္ပါေၾကာင္း

ေျပာၾကားရင္း ေခါင္းကိုက္ျခင္းနိဒါန္းကို ဤေနရာမွပဲ ရပ္နားပါရေစ...

Mr.pearl(ပုံေတာင္သား)

Ref; Adam&Victor Principles of Neurology(8th edition)

Harrisons.Principles of Internal Medicine(16th edition)