ခုခံေနေသာ လူနာမ်ား

လူေတြဟာ စိတ္ပူတတ္သတဲ့။ စိတ္ပူတတ္လို႕ပဲ လူေတြ အဆင့္အတန္းျမင့္မားလာခဲ့ၾကသတဲ့။ စိတ္ပူရင္ လူေတြ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး   တုန္႔ျပန္ပံုျခင္း မတူတတ္ပါဘူးတဲ့။ ဒါေတြကို Defense Mechanism of   Anxiety လို႔ ေခၚသတဲ့။ က်ေနာ္တို႔ ဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ လူနာေတြၾကားထဲမွာ  ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဆက္ဆံေရး အဖုအထစ္တခ်ိဳ႔ဟာျဖင့္ ဒီအေၾကာင္းအရာနဲ႔  ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္။ (က်ေနာ္သင္ေပးေလ့ ရိွတဲ့ Basic Psychiatry Lecture က     ထုတ္ႏွဳတ္တင္ျပပါတယ္။)

Denial

အေတြ႔ရဆံုးေသာ defense mechanism ပါပဲ။ ဆရာ၀န္က လူနာကို  ေသြးတိုးရွိေနျပီလို႕ ေျပာလိုက္ရင္ လူနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ  ေလျဖတ္တတ္တယ္လို႕ သိထားတဲ့အတြက္ တုန္လွဳပ္ရပါတယ္။  ဒီေနာက္မွာေတာ့ denial လုပ္ပါေတာ့တယ္။ (ငါဟာ ေခါင္းလည္း မမူးဘူး၊ ဇက္လည္း မထိုးဘူး၊ ဒီေတာ့ ဆရာ၀န္ေတြ ေျပာသလို ေသြးတိုးဆိုတာ ဟုတ္ပါ့မလား။) ေတြးသူေတြ ရွိပါမယ္။ ( ဇက္မထိုးတဲ့ အတြက္ ငါဟာ ခံနိဳင္ရည္ ရွိပံုရတယ္။ သူမ်ားေတြလို ေလျဖတ္တာေတြ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မွာ။)  လို႔ ျငင္းဆန္ေနသူေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ အရက္သမားေတြမွာေတာ့ အရက္ေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဒုကၡေရာက္ေရာက္ အရက္စဲြေနျပီလို႔ လက္မခံတတ္ၾကပါဘူး။ ဆရာ၀န္တခ်ိဳ႕က  ေဆးလိပ္စဲြေနရင္ ငါ့မွာ တျခား risk factor မရွိလို႔ ဘာမွ မျဖစ္နိဳင္ပါဘူးလို႔ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ လိမ္ခ်င္ၾကပါတယ္။ အသည္းအသန္လူနာတခ်ိဳ႕မွာ တခါတေလ (အားလံုးေကာင္းတယ္ ဆရာ) လို႕ ေျပာတိုင္း မယံုပါနဲ႔။ လူနာက ကိုယ့္ဘာသာကို ညာခ်င္ေနတာပါ။

Suppression

၁။ ဆီးခ်ိဳေသြးတိုး ေရာဂါကို ေမ့ထားခ်င္ပါတယ္။ ေတြးမိတိုင္း စိတ္မခ်မ္းသာဘူး။ ဆီးခ်ိဳေသြးက်ေဆးေသာက္ရတိုင္း ေရာဂါရွိတာ သတိရရတယ္။ ဒီေတာ့ မေသာက္ေတာ့ဘဲ ေမ့ထားလိုက္ေတာ့တယ္။

၂။  ေဆး႐ံုမွာ ေနရင္ ေရာဂါကို သတိရျပီး ေနေနရတယ္။ ေဆး႐ံုက ဆင္းခြင့္ေတာင္းတယ္။ ေရာဂါက မေပ်ာက္ေသးဘူး။ အိမ္မွာ ဆိုရင္    ေမ့ထားလို႕ရတယ္ေလ။

Rationalization

( ေသြးတိုးေပမယ့္ ေသာက္ေဆးဘိုးမတတ္နိဳင္ဘူး။ ဒီေတာ့ သံပုရာသီးေစ့ေလး ဝါးေနရင္ ဧကရာဇ္ျမစ္ေလး ေသြးေသာက္ေနရင္လည္း ရတာပါပဲ။) Rationalization ဆိုတဲ့ ဟာပါ။ ေရာဂါကို သူကုေနပါတယ္ေပါ့ေလ- စိတ္ေျဖေတြြးေတြးေနတာ။ ဆရာ၀န္တခ်ိဳ႕ ေဆးလိပ္ေလးပဲ ငါေသာက္တာ ငါက်န္တာrisk factor ဘာမွ မလုပ္ဘူး ဘာမွ မရွိဘူး ဆိုရင္လည္း ဒီအထဲပါပဲ။ ဆရာ၀န္ဟာ သိသာသိတယ္ နားသာနားလည္တယ္ မလိုက္နာျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ေဆးလိပ္စဲြေနတဲ့ ဆရာ၀န္က Anti-oxidents ေသာက္ရင္ သူဘာမွ မျဖစ္ေတာ့ဘူးလို႔ မိုးၾကိဳးပစ္ ထန္းလက္နဲ႔ ကာတာမ်ိဳးလဲ ပါပါတယ္။ အရက္ေသာက္ေနသူက Livolin Forte နဲ႔ အသည္းကို ကာကြယ္ဖို႔ ၾကိဳးစားတာမ်ိဳးပါ။

Dissociation or conversion

(ဆရာရယ္ အဆုတ္ကင္ဆာနဲ႔ ေသမွာ မေၾကာက္ပါဘူး။ ေခ်ာင္းဆိုး  ေသြးပါေနတာေလးပဲ ေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေပးပါ။) လို႔ ေျပာတတ္တဲ့  လူနာမ်ိဳးေတြပါ။ တခါက ဆယ္တန္းႏွစ္က် ေက်ာင္းသူတစ္ဦး စာေမးပဲြနီးလာေတာ့  ဗိုက္နာတာ ကုမရပါဘူး။ အစာအိမ္မွန္ေျပာင္းၾကည့္ေတာ့ ဘာမွ မေတြ႔ပါဘူး။  ဒီေတာ့မွ Anxiety response မွန္း သိျပီး ကုသေအာင္ျမင္ပါတယ္။ သူ႔စိတ္ထဲမွာ ဒီႏွစ္ စာေမးပဲြ က်သြားရင္ ဗိုက္နာလို႔ ဆိုျပီး ေျဖသာမယ္ေလ။ ေနာက္တစ္ေယာက္ကေတာ့ အိမ္က တအားတြန္းလို႔ anxiety ရတဲ့  ဆယ္တန္းေက်ာင္းသူပါ။ ဗိုက္ပဲ နာပါတယ္။ သူလည္း ေနာက္ဆံုး OGD  ၾကည့္ျပီးမွ အဲဒါမွန္းသိပါတယ္။

Splitting

(ဆရာရယ္ - မန္းေလးက ဆရာ၀န္ေတြက ဆရာ့လို မဟုတ္ဘူးဆရာ။ ဆရာက သိတ္ေတာ္  သိပ္သေဘာေကာင္းတာပဲ။ ေနာက္ဆို တျခားလူနာေတြကို ရန္ကုန္ပဲ လႊတ္ေတာ့မယ္။) ဒါမ်ိဳးကေတာ့ လူနာဟာ စိတ္ပူေနရင္ ေလာကၾကီးကို လူဆိုးနဲ႔ လူေကာင္း၊ အျဖဴနဲ႔ အမဲ (၂) ပိုင္းပဲ ခဲြလိုက္တယ္။ တခါတေလ အရင္ဆရာ၀န္ေတြ  မေကာင္းေၾကာင္းလည္း ေျပာတတ္ပါေသးတယ္။

Idealization

ဒါကလည္း တခါတရံမွာ အေပၚက Splitting နဲ႔ တူတဲ့ အေတြးမ်ိဳးေတြးတတ္ပါတယ္။ သူေရြးျခယ္ထားတဲ့အရာဟာ အေကာင္းဆံုးလို႕ မဲတင္းေနတာမ်ိဳးပါ။ သူကုေနတဲ့ ဆရာ၀န္ဟာ လူေတာ္ပဲ။ လူေကာင္းပဲ။ သူေရြးခ်ယ္လိုက္တာ မွန္တယ္။ လို႔  စိတ္ထဲမွာ မဲတင္းခ်င္ေနတဲ့ သေဘာမ်ိဳးပါ။ ဆရာ၀န္ကိုလည္း အင္မတန္ ေျမွာက္ေျပာတတ္ပါတယ္။

Intellectualization

 ေရာဂါျဖစ္ရင္ ဘယ္လိုကုမယ္ မစဥ္းစားေတာ့ပဲ အင္တာနက္ထဲမွာ ေရာဂါအေၾကာင္း လိုက္ဖတ္ေနတတ္တယ္။ စာအုပ္ေတြ ၀ယ္ဖတ္ေနတတ္တယ္။ (ေဆးေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ စာေမးပဲြနီးမွ Notes ထုတ္ေနတတ္သဗ်။

Projection

အရက္သမားလူနာတစ္ေယာက္ ေလျဖတ္ျပီး ေဆး႐ံုတက္ပါတယ္။ ညပို္င္း က်ေနာ္ၾကည့္တုန္းက အေကာင္းပါ။ ည ၂ နာရီမွာ ဆံုးသြားပါတယ္။ ဆံုးသြားတာကို လူနာေစာင့္ေတြ အိပ္ေပ်ာ္ေနလို႔ မသိပါဘူး။ သူတို႔မွာ   အျပစ္ရွိသလို ခံစားရတဲ့အခါ ေဆး႐ံု၀န္ထမ္းေတြ ျပဳစုကုသမွဳ ညံ႔ပါတယ္လို႔   က်ေနာ္တို႔ကို တိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ သူတို႔ ေသာကကို က်ေနာ္တို႔အေပၚ   ပံုခ်တာပါ။ ဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေဆး၀န္ထမ္းေတြဟာ လူနာဖက္မွာ ဆံုး႐ွံဳးမွဳ    ရွိတာ သတိၾကီးၾကီးထားပါ။ လူနာေတြကေတာ့ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ကလဲြလို႔    သူမ်ားကို အျပစ္တင္ဖို႔ ၾကိဳးစားမွာပါ။ ဓားစားခံ မျဖစ္ေအာင္  ၾကိဳးစားပါ။

Regression

ဆရာမေရ လာပါဦး။ ဆရာေရ လုပ္ပါဦးနဲ႕- ခေလး ဆန္သြားတာမ်ိဳးပါ။    ဘာျဖစ္ျဖစ္ ေဆး၀န္ထမ္းကို အလြန္အမင္း အားကိုးတတ္ပါတယ္။ Demanding Patient လို႕ ေဆး၀န္ထမ္းအခ်င္းခ်င္း ကြယ္ရာမွာ အေျပာခံရတတ္ပါတယ္။   တကယ္ေတာ့ လူနာနဲ႔ လူနာရွင္ေတြ စိတ္အရမ္းပူေနလို႔ပါ။

Obsessional Defense

 ေရာဂါေ၀ဒနာေတြကို list လုပ္လာတတ္တယ္။ Blood Sugar ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္ယူလာတတ္တယ္။ ဆရာ၀န္ကလည္း ေသေသခ်ာခ်ာဖတ္ၾကည့္မွ ၾကိဳက္တယ္။  တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဒီအခ်ိန္ ဒီအခ်ိန္ေတြမွာ ၀မ္းသြားမွ ေနေကာင္းတယ္လို႔  ေျပာတတ္ပါတယ္။

လူေတြရဲ႕စိတ္ကို နားလည္ျပီး အခ်င္းခ်င္း ေျပလည္နိဳင္ၾကပါေစ။

ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ဦး