ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ

ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာသည္ အမ်ိဳးသား မ်ားတြင္ အျဖစ္ အမ်ား ဆုံးကင္ဆာျဖစ္ သည္။ ၎ ေရာဂါျဖင့္ ေသဆုံးမွုႏွုန္း ျမင့္မား လွေသာ္လည္း ေစာစီးစြာ သိရွိၿပီး ကုသမွု ခံယူလၽွင္ ေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ စြမ္း ရရွိနိုင္ ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆီး က်ိတ္ကင္ဆာႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကိုသိရွိရန္လိုအပ္ ၿပီး ေရာဂါရွာေဖြစစ္ေဆးမွုမ်ားကို စနစ္တက်ခံယူရန္ လိုအပ္ေပသည္။ ထို႔ျပင္လူႏွစ္ေယာက္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ရွိေၾကာင္း အတူတူသိရွိနိုင္ေသာ္လည္း ခံစားရမည့္ေဝဒနာအတိမ္အနက္မွာ တူညီမွုမရွိနိုင္ေပ။ ေရာဂါျပင္းထန္မွုႏွင့္ ကုထုံးမ်ားမွာလည္း တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ကြာျခားမွုရွိေပသည္။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာမ်ားကို ၎တို႔ ၏ ေရာဂါပ်ံ႕ႏွံပုံကို အေျခခံ၍ 'ေၾကာင္' ႏွင့္'က်ား'ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားနိုင္သည္။ ပထမတစ္မ်ိဳးမွာ အလြန္ေႏွးေကြးစြာသာ ႀကီးထြားၿပီး ဆီးက်ိတ္၏အျပင္ကို ေက်ာ္ လြန္ကာ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားပ်ံ႕ႏွံ့မွုမရွိ ေသာ မျပင္းထန္သည့္ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ သည္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ ရွိ အဂၤါမ်ားသို႔ပ်ံ႕ႏွံ့နိုင္ေသာ လြန္စြာ ႀကီးထြားျမန္သည့္ ကင္ဆာအမ်ိဳးအစား ျဖစ္သည္။ ၎ကင္ဆာအမ်ိဳးအစား ႏွစ္မ်ိဳးကို ေရာဂါႏုစဥ္ကပင္ခြဲျခားနိုင္ၿပီး သင့္ေတာ္ေသာ ကုသမွုေပးရန္ နည္း လမ္းမ်ားကို သိရွိနိုင္ရန္ ေလ့လာမွု မ်ားျပဳလုပ္ေနၾကဆဲျဖစ္သည္။ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာႏွင့္ပတ္သက္၍ အထင္မွား၊ အျမင္မွားျဖစ္ေလ့ရွိေသာ အခ်က္မ်ားကို ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပလိုက္ ပါသည္။


၁။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာဆိုေသာ ေသဆုံးမွုႏွုန္းနည္းၿပီး အႏၲရာယ္ သိပ္မရွိတဲ့ကင္ဆာပါ။

ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာသည္ ေသဆုံးမွု ႏွုန္းျဖင့္ၾကည့္လၽွင္ အမ်ိဳးသားမ်ားတြင္ အဆုတ္ကင္ဆာေနာက္ ဒုတိယေနရာ၌ ရပ္တည္ေနၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္ စု တစ္ခုတည္းမွာပင္ ႏွစ္စဥ္အမ်ိဳးသား ၃ဝ,ဝဝဝ ခန္႔ေသဆုံးေနသည္။ မွတ္သား ရမည့္အခ်က္မွာ မည္မၽွပင္ေႏွးေကြးစြာ ႀကီးထြားေသာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ေစ ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ ထားပါက အျခားအေရး ႀကီးအဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားသို႔ပ်ံ႕ႏွံ့ၿပီး ဆိုး က်ီုးမ်ားရေစနိုင္သည္ဆိုေသာအခ်က္ ျဖစ္သည္။

၂။ လူႀကီးေတြသာ ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာျဖစ္နိုင္တယ္။

ကင္ဆာအားလုံးနီးပါးအတြက္ ဤ အခ်က္သည္ မွန္ကန္သကဲ့သို႔ ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာသည္လည္း အသက္ႀကီးသူ မ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားပါသည္။ သို႔ရာ တြင္ အသက္ ေလးဆယ္ေက်ာ္ႏွင့္ ငါးဆယ္ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသားမ်ားတြင္လည္း ေတြ႕ရွိ ရမွုပိုမ်ားျပားလာပါသည္။

(၃) ဘာလကၡဏာမွမျပရင္ ေရာဂါမရွိဘူး။ ဤအယူအဆသည္ အလြန္အႏၲ ရာယ္မ်ားေသာ အယူအဆျဖစ္သည္။

အေစာပိုင္းအဆင့္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ သည္ ဘာေရာဂါလကၡဏာမွ ျပေလ့မရွိ ပါ။ သင့္အေနျဖင့္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ အားႏုစဥ္အဆင့္၌ ရွာေဖြေတြ႕ရွိလၽွင္ အလြန္အကၽြံကံေကာင္းသူဟု မွတ္ယူ သင့္ေပသည္။ PSA တိုင္းတာျခင္း (PSA Test)သည္ ေရာဂါလကၡဏာမျပမီ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကိုအေျဖထုတ္ေပးနိုင္ ပါသည္။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာရင့္လာသည္ ႏွင့္အမၽွ တင္ပဆုံတစ္ဝိုက္နာက်င္ျခင္း၊ ဆီးခဏခဏသြားျခင္း၊ ဆီးမထိန္းနိုင္ ျခင္း၊ ဆီးတစ္စက္စက္သြားျခင္းစသည့္ ဆီးသြားျခင္းဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားျဖစ္ ေပၚလာတတ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဤလကၡ ဏာမ်ားသည္ ကင္ဆာမဟုတ္ေသာ ဆီးက်ိတ္ေရာဂါမ်ားတြင္လည္း ေတြ႕ရ တတ္ျပန္သည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ားေပၚလာသည္ထိ ေစာင့္ ဆိုင္းျခင္းသည္ ကင္ဆာကိုပိုမိုႀကီးထြား ေစၿပီးကုသရပိုခက္ေစနိုင္သျဖင့္ အႏၲ ရာယ္မ်ားလွပါသည္။

၄။ PSA နည္းေနရင္ ဆီး က်ိတ္ကင္ဆာမရွိဘူး။

PSA တိုင္းတာျခင္းသည္ ဆီး က်ိတ္ကင္ဆာကို ရွာေဖြရန္ အသုံးမ်ား ေသာ စစ္ေဆးမွုတစ္ခုျဖစ္ေသာ္လည္း အခါတိုင္းပုံေသထြက္၍မရေပ။ ဆီး က်ိတ္ကင္ဆာ၏ အေစာပိုင္းအဆင့္ မ်ားတြင္ ေသြးတြင္းရွီ PSA ပမာဏမွာ ေျပာင္းလဲျခင္းမရွိေပ။ ဤအေျခအေန ႏွင့္ ၾကဳံေတြ႕လာပါက ဆီးက်ိတ္ကင္ ဆာရွိ၊ မရွီေသခ်ာရန္ အေသခ်ာဆုံးႏွင့္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းမ်ာ ဆီး က်ိတ္အသားစယူကာ စစ္ေဆးၾကည့္ရန္ ပင္ျဖစ္သည္။

၅။ PSA မ်ားေနရင္ ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာရွိတယ္လို႔ဆိုနိုင္တယ္။

PSA တိုင္းတာျခင္းသည္ ဆီး က်ိတ္ကင္ဆာအတြက္ ေသခ်ာေပါက္ ေျပာနိုင္ေသာ စစ္ေဆးမွုတစ္ခုေတာ့ မ ဟုတ္ေပ။ PSA ျမင့္တက္ျခင္းသည္ ဆီးက်ိတ္တြင္ ေရာဂါတစ္ခုခုျဖစ္ေန ေၾကာင္းေဖာ္ျပျခင္းသာျဖစ္ၿပီး ၎ PSA ပမာဏကို လူနာ၏ အသက္အရြယ္၊ ဆီးက်ိတ္တြင္ ေရာဂါတစ္ခုခုျဖစ္ျခင္း၊ ေဆးဝါးမ်ား၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား စသည့္ ကိစၥအေတာ္မ်ားမ်ားက ေျပာင္း လဲေစနိုင္သည္။ ယုတ္စြအဆုံးစက္ဘီးစီး ျခင္းသည္ပင္ ဏွဗ ကိုျမင့္တက္ေစနိုင္ သည္။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာသည္ ေသြး တြင္း ဏွဗ ပမာဏမ်ားျပားရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာထဲမွ တစ္ခုသာ ျဖစ္သည္။ PSA ပမာဏျမင့္မားနိုင္ သည့္အျခားအေျခအေနမ်ားမွာ ရိုးရိုးဆီး က်ိတ္ႀကီးျခင္း (benign prostatic hypertnophy) ႏွင့္ ဆီးက်ိတ္ေရာင္ ရမ္းျခင္း (prostatitis) တို႔ျဖစ္ၾက သည္။

၆။ PSA နည္းေနရင္ စအိုထဲ လက္ထည့္စမ္းသပ္ျခင္း လုပ္ရန္ မလို။

စအိုထဲလက္ညႇိုးထည့္ စမ္းသပ္ ျခင္း (Digital Rectal Examination) သည္ ဆရာဝန္တစ္ေယာက္က ဆီးက်ိတ္အား စမ္းသပ္နိုင္သည့္ တစ္ ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္သည္။ ထိုသို႔စစ္ေဆးျခင္းျဖင့္ ဆီးက်ိတ္မ်က္ႏွာ ျပင္ေပၚမွ အဖုအလုံး သို႔မဟုတ္ ပုံမမွန္ မွုမ်ားကို စမ္းသပ္သိရွိနိုင္သည္။ ၎ သည္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာရွိနိုင္သည္ဆို ေသာသံသယကို ႏွိုးဆြေပးနိုင္သည္။ ေသြးတြင္း PSA တိုင္းတာျခင္းႏွင့္ စ အိုတြင္းလက္ညႇိုးထည့္စမ္းသပ္ျခင္းတို႔ သည္သိသာေသာလကၡဏာမ်ားမေပၚမီ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကို အေစာပိုင္းအဆင့္ မ်ားတည္းက ရွာေဖြေတြ႕ရွိေစနိုင္ေသာ အေရးႀကီးသည့္ အဆင့္တစ္ခုျဖစ္သည္။

၇။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကို ကုသ မွုခံယူျခင္းျဖင့္ ပန္းေသျခင္း၊ ဆီး မထိန္းနိုင္ျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ပါ တယ္။

ဤအခ်က္သည္ အမ်ိဳးသားမ်ား အား ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကို ေသခ်ာကု သမွုခံယူျခင္းမွ ေဝးေအာင္ျပဳလုပ္ေသာ ေၾကာက္ရြံ့မွုႀကီးမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္ သည္။ ပန္းေသ၊ ပန္းညႇိုးျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ဆီးမထိန္းနိုင္ျခင္းတို႔သည္ ခြဲစိတ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ဓာတ္ကင္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ လူနာအခ်ိဳ႕တြင္ ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ျပႆနာမ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ကုသမွုခံ ယူေသာလူနာတိုင္းတြင္ ျဖစ္ေပၚေလ့မရွိ ပါ။ အကယ္၍ မေတာ္တဆ ဤအေၿခ အေနမ်ားႏွင့္ ၾကဳံႀကိဳက္လာပါကလည္း ကုသမွုနည္းလမ္းမ်ားစြာရွိေနပါသည္။

၈။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာအတြက္ ဓာတ္ကင္ျခင္းဟာ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းမွုေတြကိုျဖစ္ေစတယ္။

လူနာအေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ဓာတ္ ကင္ကုသျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ သူၾကား ၾကားဖူးနားဝဆိုးက်ိဳးမ်ားေၾကာင့္ ဆီး က်ိတ္ကင္ဆာအတြက္ ဓာတ္ကင္ျခင္း ကို ေရွာင္လႊဲေလ့ရွိတတ္ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ လူနာမ်ားက သူတို႔ထိေတြ႕ရမည့္ ဓာတ္ ေရာင္ျခည္ပမာဏလိုသည္ထက္ပိုမည္ ကိုေၾကာက္ရြံ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕က ဓာတ္ ကင္ျခင္းျဖင့္ အနီးအနားရွိ အျခားအဂၤါ မ်ားထိခိုက္မည္ကို စိုးရိမ္ၾကသည္။ ဤ အခ်က္မ်ားအားလံးသည္ အေျခအျမစ္ မရွိေသာ ယုံၾကည္မွုမ်ားသာျဖစ္သည္။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာအတြက္ျပဳလုပ္ေသာ External beam radiation Therapy တြင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္တန္းေလးသည္ အေရျပားကိုျဖတ္၍ ကင္ဆာျဖစ္ေန ေသာ ေနရာကိုသာ တိတိက်က်ေရာက္ ၿပီး ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားအားေသေစကာ အျခားေနရာမ်ားကိုပ်ံ႕ႏွံ့ျခင္းကိုကာကြယ္ ေပးသည္။ ျဖစ္နိုင္ေသာ ဆိုးက်ိဳးမ်ား နည္းပါးေစရန္လည္း ဓာတ္ကင္ျခင္းကို တစ္ပတ္လၽွင္ ငါးရက္မၽွျဖင့္ ရက္သတၱ ပတ္အေတာ္မ်ားမ်ားသာ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိ သည္။ ေလ့လာမွုမ်ားအရလည္း External beam radiation therapy သည္ ဆီးက်ိတ္ခြဲစိတ္ျဖတ္ထုတ္ျခင္း (prostatectory) အပါအဝင္ အျခား ကုသနည္းမ်ားကဲ့သို႔ပင္ လုံျခဳံၿပီး၊ ထိ ေရာက္မွုရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။

၉။ တက္စတိုစတီ႐ုန္း အစား ထိုးေပးကုသမွုမ်ားဟာ ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာကိုျဖစ္ေစနိုင္တယ္။

တက္စတိုစတီ႐ုန္းပမာဏ ေသြး တြင္းျမင့္တက္ျခင္းသည္ ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာျဖစ္ပြားမွုျမင့္မားျခင္းႏွင့္ ပတ္ သက္ေနေၾကာင္းေဖာ္ျပသည့္သိပၸံနည္း က် အခ်က္အလက္မ်ားမရွိပါ။ တက္စ တိုတီ႐ုန္း အစားထိုးေပးကုသမွုမ်ားသည္ လည္း ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားမွုကို ျမင့္မားေစေၾကာင္း မေတြ႕ရွိရေပ။ ထို႔ ျပင္ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာဟု အသားစနမူ နာအား စစ္ေဆးရာတြင္ ေတြ႕ရေသာ သူမ်ား၌ ေသြးတြင္းတက္စတိုစတီ႐ုန္း နည္းပါးမွုေၾကာင့္ ေဆးကုသမွုခံယူေနရ သူမ်ား ပါဝင္ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေသြး တြင္းတက္စတိုစတီ႐ုန္းပမာဏနည္းပါး ျခင္းသည္လည္း ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာကို ကာကြယ္နိုင္စြမ္းမရွိေၾကာင္းသိရွိရသည္။

Ref; The Top Ten Prostate Cancer myths by Dr.Sunita Khatri, Steadyhealth